Điều trị trầm cảm ở trẻ vị thành niên (VTN) đóng vai trò quan trọng trong chăm sóc sức khoẻ cộng đồng. Dù vẫn còn một số quan niệm cho rằng trầm cảm ở VTN như là một biểu hiện nhất thời trong quá trình phát triển đến trưởng thành. Nhưng các nhà tâm thần học đều cho rằng tất cả VTN bị trầm cảm ở các mức độ đều cần được điều trị, tuy nhiên trầm cảm ở VTN có biểu hiện triệu chứng đa dạng, phong phú nên cần thận trọng khi điều trị.

Các rối loạn trầm cảm nặng ở tuổi vị thành niên có thể là trầm cảm nặng điển hình, rối loạn lưỡng cực, rối loạn trầm cảm tái diễn, trầm cảm kèm theo các triệu chứng loạn thần. Mặt khác, rất nhiều trường hợp rối loạn trầm cảm ở mức độ nhẹ, các triệu chứng không đầy đủ, không điển hình, có thể bị bỏ qua nhưng lại có thể trở nên trầm trọng về sau nếu như không nhận được sự quan tâm đúng mức của các bậc cha mẹ và nhân viên y tế.

Điều trị rối loạn trầm cảm ở trẻ VTN cần tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc điều trị, kết hợp với các liệu pháp điều trị tâm lý để đạt kết quả tốt và dự phòng bệnh tái phát.

Điều trị rối loạn trầm cảm ở trẻ vị thành niên cần căn cứ trên các triệu chứng lâm sàng của bệnh cũng như tiền sử bệnh lý của trẻ. Trong những trường hợp trầm cảm nặng, có thể nguy hiểm đến đời sống của trẻ (tự sát, suy kiệt, kích động tâm thần,...) cần nhanh chóng điều trị làm thay đổi, cải thiện các triệu chứng lâm sàng. Tuy nhiên đối với những trường hợp bệnh nhẹ không nhất thiết làm thay đổi ngay các triệu chứng trầm cảm, nhưng cũng cố gắng làm cải thiện các triệu chứng này. Để làm được điều này cần phải có kỹ năng tiếp cận trẻ, áp dụng các liệu pháp tâm lý và cần tiến hành thường xuyên liên tục, lâu dài.

Do đặc điểm trẻ vị thành niên đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ về thể chất, trí tuệ, hình thành nhân cách. Nên việc điều trị rối loạn trầm cảm ở trẻ vị thành niên ngoài việc cải thiện triệu chứng trầm cảm, còn nhằm mục đích giúp trẻ phát huy được các tiềm năng, khả năng học tập, cải thiện các mối quan hệ xã hội, hài hoà về cơ thể, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Trước tiên cần xác định chẩn đoán, đánh giá tất cả các yếu tố liên quan. Điều trị trên nguyên tắc chung:

1. Áp dụng các liệu pháp tâm lý: Tâm lý cá nhân, gia đình, nhóm...

2. Sự trợ giúp xã hội thông qua việc tác động vào môi trường sống của trẻ.

3. Sử dụng các thuốc

- Thuốc chống trầm cảm:

+ Thuốc chống trầm cảm 3 vòng: Amitriptyline, Imipramine.

+ Các thuốc chống trầm cảm mới.

+ Thuốc ức chế IMAO mới có thể dùng khi cần thiết

- Các thuốc khác: Tùy theo từng trường hợp, có thể sử dụng Lithium, Carbamazepine hay Natri Valproate, các thuốc an thần kinh khác…

4. Sốc điện: ít sử dụng ở trẻ VTN, chỉ dùng khi cần thiết nếu các phương pháp khác thất bại, trường hợp trầm cảm nặng và phòng ngừa tự sát.

TS. Cao Vũ Hùng

Bệnh viện Nhi Ttrung ương